Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?
Stres, vücudun zorluk ya da sıkıntılarla karşılaştığında fiziksel, zihinsel ya da duygusal anlamda verdiği doğal bir tepkidir ve hayatın normal bir parçası olarak değerlendirilir. Olumlu anlamda kişisel gelişimin tamamlanmasına, kişinin tehlikelere karşı kendini koruma becerisinin gelişmesine yol açabilir. “Nasıl stres atılır?” ve “Stres yönetimi nedir?” gibi konularda bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.
Stres Yönetimi Nedir?
Stres yönetimi, yaşamdaki sıkıntı ve zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olan bir dizi stratejidir. Bu stratejileri yaşam tarzınız haline getirerek daha dengeli ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz. Stres yönetimi teknikleri stresi fiziksel ve psikolojik olarak ele alan, dayanıklılık ve baş etme becerilerini geliştirmeye yardımcı olan stratejileri içerir.(1)(2) Peki, stres yönetimi nasıl yapılır? Stres yönetimi dört aşamalı olarak ele alınabilir:
- İlk Adım: Strese neden olan durumu ortadan kaldırmak stres yönetiminin ilk adımıdır. Kişinin içinde bulunduğu ortamı değiştirmesi mümkünse, stres tamamen ortadan kaldırılabilir.
- İkinci Adım: Hayat her zaman kişinin kontrolü altında değildir. Değiştirilemeyecek ya da kontrol edilemeyecek durumlarda ikinci adım kabullenmektir. Olayları kabul etmek ve pozitif bir tutum sergilemeyi öğrenmek stresle baş etmeyi kolaylaştırır. Stres nedenini yine iş olarak ele alalım, Bu durumda stresli bir ortamda çalıştığınızı kabul ederek stresi minimuma düşürecek yöntemler aramalısınız. İş yükünüzü azaltmak için harekete geçebilir ya da kısa molalar verip nefes teknikleri uygulayarak stres ile baş etmeye çalışabilirsiniz.
- Üçüncü Adım: Değiştirilemeyecek durumları kontrol etmeye çalışmak da bir süre sonra strese neden olabilir. Zihinsel ve ruhsal açıdan rahatlamak için boş vermeyi denemelisiniz. Vazgeçmeyi öğrenmek, sizi strese sokan olayları görmemezlikten gelmek stres riskini ortadan kaldırabilir.
- Dördüncü Adım: Stres riskini minimuma indiren sağlıklı beslenme, egzersiz, gevşeme teknikleri gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile stres yönetimini sağlayabilirsiniz.(3)(4)(5)
Stres Belirtileri Nelerdir?
Günlük yaşamın kargaşasında stresin neden olduğu durumları ayrıştırmak ya da etkilerini hissetmek bazen mümkün olmayabilir. Peki, “Stres nelere yol açar” ve “Stres belirtileri nelerdir?” Birlikte inceleyelim.
Stresle Baş Etmeye Yardımcı Olmak İçin Neler Yapılabilir?
Hemen herkes stres ile hayatının bir döneminde karşılaşabilir. Eğer yaşanılan stres sağlığı, huzuru ve yaşam kalitesini etkiliyor ise mümkün olan en kısa sürede stresle mücadele etmeyi öğrenmek gerekebilir. Stresle baş etmek için yaşam tarzında yapılabilecek ufak tefek değişiklikler size destek olabilir. Peki, strese neler iyi gelebilir?
Yeterli ve dengeli bir diyet genel sağlık durumunu korumanının yanı sıra ruhsal ve psikolojik yönden de vücudu desteklemeye yardımcı olur. Şeker ve şeker içeren besinler ile işlenmiş gıdaları mümkün olduğunca sınırlayabilirsiniz. Vitamin ve mineral içeriği yüksek taze sebze ve meyveler, Omega3 içeren balık çeşitleri ile kabuklu kuruyemişlerden zengin bir beslenme programına uyarak stres ile mücadele etmeyi daha kolay hale getirebilirsiniz. Ayrıca sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıkları bırakmak da stresle başa çıkmak konusunda size destek olabilir.
Düzenli egzersiz yapmak stresi azaltmada etkili olabilir. Fiziksel aktiviteyi yaşam tarzı haline getirmeye çalışabilirsiniz. Egzersiz için mutlaka bir spor salonuna gitmenize de gerek yok; güzel havalarda dışarı çıkıp biraz temiz hava almak, ofiste kısa bir yürüyüş yapmak ya da masa başı egzersizleri yapmak bile stresli bir durumda rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Gün içinde kendinize dinlenmek için zaman ayırabilirsiniz. Kendinize karşı sorumluluklarınızla başkalarına karşı sorumluluklarınız arasında denge kurmaya çalışabilirsiniz. İhtiyaçlarınıza öncelik vererek ve gerçekten yapmaktan hoşlandığınız şeyler için zaman ayırarak stres seviyesini azaltmaya yardımcı olabilirsiniz.
Zor ve sıkıntılı dönemleri yönetmek için farkında olun. Yoga, tai chi, farkındalık meditasyonları, pilates gibi fiziksel ve zihinsel aktiviteler içeren egzersizler ile stresin bir sorun haline gelmesini önlemeye destek olabilirsiniz.
Stres altında kişiler uyumakta zorlanabilir ya da tam tersi uykusuzluk kişide stres yaratabilir. Her gün belirli saatlerde yatmayı ve kalkmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz. Uyku ortamınızı düzenleyin, yatmadan önce teknolojik cihazlardan uzak durun ve uykudan en az 5-6 saat önce kafein içeren içecekleri tüketmekten kaçınabilirsiniz.
İş yerinde kötü bir gün geçirmiş olabilirsiniz, trafik sizi sıkmış olabilir, tüm bunlar herkesin başına gelebilir ve siz bu durumu yönetmekte başarısızlığa uğramış olabilirsiniz. Kendinizi yetersiz ve başarısız hissetme fikrinden uzaklaşın, zorluklar karşısında kendinize çok yüklenmeyin. Kendinize kibar davranabilir ve destekleyici bir tavır takınabilirsiniz.(6)(8)(9)(10)
Stresle Başa Çıkmaya Katkı Sağlayan Sosyal Destek Türleri Nelerdir?
İnsan sosyal bir varlıktır. Arkadaşlar, aile, iş ortamı ile kurulan ilişkiler kişinin duygusal, zihinsel ve fiziksel sağlığının korunmasına destek olur. İhtiyaç duyduğunuzda ailenizin ya da arkadaşlarınızın yanınızda olduğunu bilmeniz sizi rahatlatabilir. İş yeri molasında arkadaşınızla bir kahve içmek, komşunuzla ayak üst sohbet etmek, gönüllü çalışmalara katılmak sosyal destek kazanmanızı sağlayabilir. Stresle mücadele etme yeteneğini geliştirmek için gönüllülük esasına dayalı kendinizi iyi hissetmenizi sağlayan çalışmalara katılabilirsiniz. Örneğin huzurevinde birkaç saatinizi yaşlılarla geçirmek ya da kimsesiz çocukları ziyaret etmek iyi bir başlangıç olabilir. Bir spor salonuna üye olarak hem fiziksel sağlığın korunmasını sağlayabilir hem de yeni arkadaşlar edinerek sosyal ağınızı genişletebilirsiniz. Hoşlandığınız bir hobiyi geliştirmek için kurslara katılabilirsiniz. Yemek, dans ya da el işleri gibi kurslarda benzer ilgi alanlarından hoşlanan arkadaşlar edinebilirsiniz.(11)(12)(13)(14)
Kullanılan Kaynaklar:
1https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/stress-management/about/pac-20384898 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
2https://www.verywellmind.com/stress-management-4157211 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
3https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/06/10040stres-yonetimipdf.pdf Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
4https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=5509 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
5https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/77499 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
6https://www.mentalhealth.org.uk/publications/how-manage-and-reduce-stress Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
7https://my.clevelandclinic.org/health/articles/11874-stress Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
8https://www.nhs.uk/mental-health/self-help/guides-tools-and-activities/tips-to-reduce-stress/ Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
9https://www.healthline.com/health/10-ways-to-relieve-stress Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
10https://www.mentalhealth.org.uk/blog/ten-top-tips-good-sleep Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
11https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnbeh.2016.00228 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
12https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/social-support/art-20044445. Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
13https://www.verywellmind.com/stress-and-social-support-research-3144460 Son Erişim Tarihi: 03.05.2022
14https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2921311/ Son Erişim Tarihi: 03.05.2022