Her Döneme Hazır Olmak İsteyenler için İpuçları
İş ya da ev yaşamındaki sorumluluklar çoğaldıkça kişinin kendine ayırdığı zaman azalır. Ayrıca stres yönetiminde başarısızlık ve sosyal yaşama uyum sağlamada zorluklar gelişebilir. Yoğun bir yaşama sürekli maruz kalanlar; bir takım yorgunluk belirtileri gösterebilir.(1) Sizler için “Yorgunluk için ipuçları” ve “Güne zinde başlamak için neler yapabilirim?” sorularının cevaplarını derledik.
Güne Enerjik Bir Başlangıç Nasıl Yapılabilir?
Sabah uyandığında kendini yorgun hissetmek, hemen herkesin yaşayabileceği bir durum olabilir. Güne enerjik bir başlangıcı desteklemek istiyorsanız günlük rutininizde ufak değişiklikler yapabilirsiniz.
Gün içinde enerji seviyesini etkileyen faktörlerden biri yeterli uyumamak olabilir.(3) İhtiyaç duyulan uyku miktarı kişiden kişiye değişse de uzmanlar gün içindeki enerji seviyesini desteklemek amacıyla gece uykusunun en az 7 saat olması gerektiğini savunur.(4) Uyku kalitesi de en az uyku süresi kadar önemlidir. Kaliteli bir uyku için belirli saatlerde yatmayı ve kalkmayı alışkanlık haline getirmeniz de fayda var. Ayrıca yatmadan önce cep telefonu, bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazların kullanmayı bırakarak uyku kalitesini artırabilirsiniz.(5)
Vücut fonksiyonlarının düzenli ve yeterli bir şekilde çalışabilmesi için gün içinde vücudun su ihtiyacının karşılanması oldukça önemlidir. Yeterli enerji seviyesinin sağlanması üzerinde su içmenin olumlu etkileri olabilir. Sabah kalkar kalkmaz su içerek vücudun güne başlamak için ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamasına yardımcı olabilir, gün içinde susuzluktan kaynaklanan yorgunluk hissinin üstesinden gelebilirsiniz.(6)
Nefes alıp vermek akciğerlere oksijen girmesini ve hücre atığı olarak tanımlanabilen karbondioksitin dışarı atılmasını sağlar. Doğru nefes teknikleri ile akciğerlerin oksijen kapasitesini destekleyebilirsiniz. Sabah kalktığınızda sadece birkaç dakikanızı ayırarak nefes egzersizleri yapabilir, kan dolaşımına giren oksijen miktarına katkı sağlayabilirsiniz. Oksijen hücrelerin enerji üretimini desteklediği için vücut enerjisine katkı sağlar ve gün boyu daha zinde hissetmenize yardımcı olur.(7)(8)
Enerji Metabolizmasını Desteklemek için Beslenme İpuçları:
Kişiye özel yeterli ve dengeli bir beslenme programı, hem genel sağlık durumunun iyileştirilmesine hem de enerjinin korunmasına yardımcı olur. Kahvaltı, öğle ve akşam öğünlerinizi, küçük ara öğünlerle destekleyerek yorgunluk hissini azaltmaya yardımcı olabilirsiniz. Yorgunluğa sebep olabilen şeker ve şekerli yiyecekler, hamur işleri, kızartmalar, gazlı içecekler, enerji içecekleri, hazır gıdalar, meyve suyu ve alkollü içecekleri sınırlandırabilirsiniz.(9) Sabahları yumurta, peynir ve tam tahıllı ekmek ile yeşilliklerden oluşan zengin bir kahvaltı, öğle ve akşamları ise et, tavuk, balık gibi protein içeriği yüksek besinler ile zeytinyağlı sebze yemekleri ve yoğurt içeren bir menü ile gün içinde enerjinizi korumaya destek olabilirsiniz. Ara öğünlerinizi ise bitter çikolata, kahve, ceviz, fındık, badem, kuru ve taze meyveler gibi enerji yükselten besinlerden bazıları ile zenginleştirebilirsiniz.(10)(11)
Yoğun İş Temposu ile Nasıl Başa Çıkılır?
Yoğun iş temposu genellikle beraberinde stresi de getirdiğinden dolayı yorgun hissetmenize neden olabilir. Mevcut işinizdeki stresi ve yoğun tempoyu azaltmak için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.(12)
Sabahları zinde kalkmak, gün boyu kendinizi enerjik ve mutlu hissetmenizi sağlayabilir. Sağlıklı bir kahvaltı ve ardından bir kahve ile güne başlayarak yoğun iş temposunun getireceği stresle baş etmeniz daha kolay olabilir. Gün içerisinde neler yapacağınızı önceden planlayarak kafa dağınıklığının önüne geçebilir, iş yerinde daha verimli çalışmanın yollarını açabilirsiniz. Örneğin çocuklarınızı okula bırakıp işe geçtiğiniz için kahvaltıyı atlıyorsanız biraz daha erken kalkmanız iş stresini azaltmaya katkı sağlar.
Kişinin kendine zaman ayırması kendine verdiği değerin en önemli göstergesidir. Yoğun bir iş ve günlük yaşantınız olsa bile en azından öğle arası ya da akşam iş sonrası spor yapmak için fırsat yaratabilirsiniz. Düzenli spor için bir salona gitmenize de gerek olmayabilir. Öğle arası ya da akşamları hafif yürüyüşler, hafta sonu tatilinde yüzme, tenis, pilates gibi aktiviteler de yeterli olabilir. Gün içinde nefes egzersizleri yapmak ya da sevdiğiniz şarkıları dinlemek için zaman ayırmak da dinlemenizi sağlayabilir.
Hem ev hem de iş yaşamındaki sorumluluk ve görevler, zaman zaman sizi zorlayabilir. Zorlukların üstesinden gelmek için çevrenizden yardım almanızda fayda olabilir. Ev içindeki sorumluluklarınızı ev arkadaşınız, eşiniz ya da ebeveynlerinizle paylaşabilirsiniz. İş hayatındaki sorumluluklarınız fazla ise yöneticinizle konuşup yardım isteyebilirsiniz.
Yoğun iş temposunu biraz yavaşlatmak ve çevrenizde olan bitenlerin farkına varmak, hayatınızın kontrolünü elinize almaya yardımcı olabilir. İş stresinin üstesinden gelebilmek için meditasyon ve nefes egzersizleri gibi gevşeme tekniklerini öğrenebilirsiniz.(12)(13)(14)
Kullanılan Kaynaklar:
1https://www.healthline.com/health/working-too-much-health-effects#4.-Youve-been-feeling-blue Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
2https://www.healthline.com/nutrition/how-to-boost-energy Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
3https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547676/ Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
4https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4434546/ Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
5https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27802500/ Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
6https://www.medicalnewstoday.com/articles/how-to-get-energy-in-the-morning#water Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
7https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1525380 Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
8https://www.ktu.edu.tr/dosyalar/ormankoruma_98a9e.pdf Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
9https://www.health.harvard.edu/energy-and-fatigue/9-tips-to-boost-your-energy-naturally Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
10https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Turkiye_Beslenme_Rehberi_TUBER_18_04_2019.pdf Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
11https://www.medikalakademi.com.tr/yogun-calisanlar-icin-pratik-ve-saglikli-beslenme-onerileri/ Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
12https://www.verywellmind.com/how-to-deal-with-stress-at-work-3145273. Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
13https://www.healthline.com/health/mental-health/burnout-recovery#communication Son Erişim Tarihi: 24.04.2022
14https://www.healthline.com/health/work-stress#write-it-out Son Erişim Tarihi: 24.04.2022