Çocuk Gelişiminde İyot Neden Önemlidir?

İyot Nedir, Ne İşe Yarar?

İyot, önemli minerallerden bir tanesidir. İnsan vücudunda sentezlenemeyen iyotun dışarıdan besinlerle alınması gerekebilir. Halk arasında genellikle iyotun tiroit fonksiyonları üzerindeki etkisi bilinse de aslında iyot vücuttaki hemen hemen her organ tarafından kullanılan bir mineral çeşididir. İyot nedir? İyot ne işe yarar? İyot ile ilgili tüm merak ettikleriniz için yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.

İyot Nedir?

İyot 1800’lü yılların başında Paris’te kimyager Bernard Courtois tarafından keşfedilen sonrasında Paris’e gelen Humphry Davy tarafından yeni bir element olduğu kanıtlanan esansiyel bir mineraldir.1 Aynı zamanda kimyasalların sınıflandırılmasında kullanılan periyodik tablonun 5. periyodunda yer alan bir elementtir. Normalde siyah, parlak renkli ve katı bir element olan iyot, ısıtıldığında mor renkli bir buhar ortaya çıkarır. 2 İyotun başlıca kaynağı topraktır. Bunun yanı sıra denizlerde yaşayan canlılar iyot bakımından zengindir, bu nedenle iyotun en yoğun bulunduğu yerlerin başında denizlerin de olduğu söylenebilir. Yeryüzündeki iyot miktarında bölgesel farklılıklar görülür. Yapılan araştırmalara göre iyotun her yerde aynı miktarda bulunmamasının en önemli sebebi Buzul Devri’nde meydana gelen buzullaşma, su taşkınları gibi coğrafi faktörlerin etkisiyle iyodun daha çok kıyı kesimlerde yoğunlaşmasıdır. 3 Bu nedenle deniz ürünlerinin iyi bir iyot kaynağı olduğu söylenebilir. İnsan vücudu ihtiyacı olan iyotun yaklaşık olarak %90 kadarını gıdalardan alırken %10’unu içme suyundan karşılar. 4 İyotun insan vücudundaki emilimi mide ve bağırsaklar tarafından sağlanır. Vücuda alınan iyotun bir kısmı idrar, ter ve dışkı ile atılırken geri kalan kısmı doku ve organlarda depolanabilir. Tiroid bezinin iyotun en yoğun depolandığı organların başında geldiği söylenebilir. Tiroid bezine ek olarak ince bağırsaklar, uterus, tükürük bezleri gibi organ ve dokularda da iyot depolanabilir.

İyot Ne İşe Yarar?

İyotun vücudun tüm doku ve organları için önemli olduğunu söylemek yanlış olmaz. Peki iyot ne işe yarar? İyot öncelikle normal bir büyüme ve gelişmeye katkı sağlayan esansiyel elementlerden bir tanesidir. İnsan vücudunun iyot ihtiyacı henüz anne karnındayken başlar ve yaşam boyu devamedebilir.. İyot normal büyüme ve gelişme üzerinde rolü olan bir mineral çeşidi olmasının yanı sıra metabolizmanın normal fonksiyonuna katkıda bulunan ve vücut ısısını dengeleyen tiroid hormonlarının normal fonksiyonunu destekler. Bunların yanı sıra iyotun vücut üzerindeki etkilerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• İyotun faydaları denildiğinde ilk akla gelen tiroid hormonlarının normal fonksiyonlarını desteklemesi olabilir. Tiroit hormonları özellikle anne karnındaki bebeklerde ve çocuklarda merkezi sinir sisteminin gelişimine destek olur.
• İyot çocukluk çağında da önemli olan minerallerden bir tanesidir. İyot çocuklarda normal büyüme ve gelişmeyi destekler. Bunlara ek olarak günümüzde iyotun çocuklarda bağışıklık sistemi üzerindeki etkinliğini araştıran pek çok çalışma mevcuttur.

Vücuttaki İyot Dengesini Desteklemek için İpuçları

Vücuttaki iyot dengesini korumaya destek olmak için deniz ürünleri gibi iyot bakımından zengin gıdalarla beslenebilirsiniz. Tuz iyi bir iyot kaynağıdır. Bu nedenle tüketilen tuzların iyotlu olmasına dikkat etmek gerekebilir. İşlenmiş ya da konserve gıdaların içerisinde bulunan tuz genellikle iyotsuzdur. Bu nedenle bu ürünleri tüketenlerin ayrıca iyotlu tuzları da beslenme listelerine eklemeleri önerilir. İyot içeren besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Yosun,
• Balık ve kabuklu deniz ürünleri,
• Süt ve süt ürünleri,
• Yumurta,
• Karaciğer gibi sakatatlar,
• Tavuk eti

Besinlerden yeteri kadar iyot alınamadığı durumlarda doktor kontrolünde iyot içeren takviyelerden faydalanılabilir.